Sieć wsparcia

Siadam do tego artykułu inspirowany książką Nexus autorstwa Yuval Noah Harari - książką, którą absolutnie polecam.

W dzisiejszych czasach, gdy coraz więcej interakcji przenosi się do świata online, umiejętność budowania i pielęgnowania relacji w przestrzeni cyfrowej wydaje się kluczowa. Internet oferuje nam niesamowite możliwości nawiązywania kontaktów z ludźmi z całego świata, dzielenia się pasjami i wzajemnego wspierania się. Jednak, jak każda sieć, ma swoje specyficzne zasady i wyzwania. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu, jak wykorzystać potencjał technologii, aby tworzyć trwałe i wartościowe relacje online.

Aby móc mówić o wzajemnym zrozumieniu i budowaniu relacji musimy zdefiniować pojęcia związane z komunikacją.

Przyjmijmy więc:

• Komunikacja to proces przekazywania informacji między nadawcą a odbiorcą. 

• Nadawca to osoba lub instytucja, która wysyła informację.

• Odbiorca to osoba lub instytucja, która odbiera informację.

• Komunikat to informacja, która jest przekazywana.

• Kanał to środek, za pomocą którego przekazywana jest informacja (np. mowa, pismo, internet).

• Kod to system znaków i symboli używanych do przekazywania informacji (np. język polski, język migowy).

• Kontekst to sytuacja, w której odbywa się komunikacja.

• Szum to wszystko, co zakłóca odbiór komunikatu.

Modele komunikacji:

• Model liniowy: zakłada jednokierunkowy przepływ informacji od nadawcy do odbiorcy (np. nadawanie telewizyjne).

• Model interakcyjny: uwzględnia interakcję między nadawcą a odbiorcą, gdzie role się zmieniają (np. rozmowa).

• Model transakcyjny: podkreśla, że komunikacja to proces dynamiczny, w którym nadawca i odbiorca jednocześnie wpływają na siebie. (szczególnie polecam zapoznać się z teorią analizy transakcyjnej, gdzie komunikacja odbywa się na poziomie Rodzic Dziecko Dorosły)

Rodzaje komunikacji:

• Komunikacja werbalna:  używa słów, języka mówionego lub pisanego.

• Komunikacja niewerbalna: obejmuje gesty, mimikę, postawę ciała, ton głosu, kontakt wzrokowy.

• Komunikacja interpersonalna: zachodzi między dwojgiem lub więcej ludzi.

• Komunikacja masowa: dociera do szerokiego grona odbiorców za pośrednictwem mediów.

Funkcje komunikacji:

• Informacyjna: przekazywanie wiedzy i faktów.

• Ekspresywna: wyrażanie emocji i uczuć.

• Społeczna: budowanie i podtrzymywanie relacji.

• Perswazyjna: wpływanie na postawy i zachowania.

Bariery komunikacyjne:

• Językowe: różnice w rozumieniu słów i zwrotów.

• Kulturowe: różnice w wartościach, normach i zwyczajach.

• Psychologiczne: emocje, stereotypy, uprzedzenia.

• Fizyczne:  hałas, odległość, problemy techniczne.

Popatrzmy teraz na te zagadnienia z perspektywy specyficznej sieci jaką jest Internet.

Pierwszym zagadnieniem, któremu warto się przyjrzeć jest autentyczność i empatia w komunikacji online:

Kim tak naprawdę jestem? Czy postacią fizyczną, żyjącą w określonej grupie społecznej, wchodzącej w interakcje z realnymi, fizycznymi osobami? Czy postacią cyfrową - kreowanym przeze mnie wizerunkiem w portalach społecznościowych i komunikatorach? Czy może wypadkową tych dwóch osób? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Przychylam się do poglądu, że obecnie jesteśmy wypadkową tych osób z przewagą kontaktów offline - lecz ta przewaga będzie maleć z każdym pokoleniem. Budujemy wizerunki i zaczynamy się z nimi utożsamiać - “tam” jestem bezpieczniejszy, mogę toczyć wojny w których nie ginę, kochać na własnych zasadach, pokazywać co chcę pokazać i, jeśli zajdzie taka potrzeba - szybko zniknąć - zacierają się odpowiedzialność i empatia…

Empatia… konstrukt sprawiający, że jako społeczeństwo jesteśmy w stanie wytrzymać ze sobą. Konstrukt, który trudno osiągnąć w świecie cyfrowym, w komunikacji opartej na emotikonach, memach i płytkich konwersacjach. Trudno jednak nie oznacza - niemożliwe.

Kolejna przestrzeń - uważność w świecie cyfrowym:

W świecie fizycznym słuchanie to nie tylko bierne odbieranie informacji, ale aktywny proces, który wymaga zaangażowania i uwagi - umiejętność tą w świecie cyfrowym uzupełnia się jeszcze o aktywne czytanie - czytam/słucham by zrozumieć czy by odpowiedzieć? Jakże trudno jest w tak ogromnym potoku informacji uniknąć  rozpraszania się podczas “rozmów” online i skupieniu się na tym, co druga osoba ma do powiedzenia. Tylko uważność - bycie obecnym w danej chwili, może pomóc nie tylko w zrozumieniu i zapamiętaniu informacji, lecz i w budowaniu głębszych relacji.

Lecz jak uwierzyć i zaufać czemuś co jest tak trudno weryfikowalne…

Zaufanie jest fundamentem każdej komunikacji, zarówno offline, jak i online. Buduje się je poprzez konsekwentne działania, dotrzymywanie obietnic, szczerość i otwartość. Buduje się przez szacunek w komunikacji on i offline, nawet jeśli mamy odmienne poglądy czy opinie.

Więc jak te relacje budować? Jak unikać hejtu? I być w tym wszystkim sobą?

1. Świadomość Dualizmu: 

   1. Fizyczny vs. Cyfrowy: Rozpoznaj dualistyczną naturę swojej tożsamości. Jesteś zarówno istotą z krwi i kości, jak i cyfrowym awatarem. Pamiętaj, że świat online to odbicie, a nie zastąpienie rzeczywistości. 

   2. Autentyczność vs. Kreacja: Dąż do autentyczności w sieci, unikając pułapki kreowania idealizowanego wizerunku. Fałsz, niczym wirus, rozprzestrzenia się w sieci, podważając zaufanie.

2. Empatia w Erze Emotikon: 

   1. Empatia, kluczowy element spajający społeczeństwa, w erze cyfrowej staje przed wyzwaniem. Emotikony i memy, choć ekspresyjne, nie zastąpią głębokiego zrozumienia emocji. 

   2. Aktywne Słuchanie: Ćwicz "aktywne czytanie" i słuchanie online. W zalewie informacji skup się na treści, a nie na szybkiej odpowiedzi. Bądź obecny w cyfrowej interakcji, tak jak w rozmowie twarzą w twarz.

3. Zaufanie jako Waluta Cyfrowa: 

   1. Fundament: Zaufanie, niczym kamień węgielny, buduje stabilne relacje w obu światach - online i offline. 

   2. Inwestycja: Zaufanie to inwestycja długoterminowa. Buduj je poprzez konsekwencję, szczerość i szacunek, nawet w obliczu odmiennych poglądów.

4. Komunikacja: Narzędzie i Odpowiedzialność: 

   1. Precyzja Języka: W sieci, gdzie kontekst bywa ograniczony, precyzja języka nabiera szczególnego znaczenia. Unikaj dwuznaczności, by twoje słowa nie stały się źródłem nieporozumień. 

   2. Odpowiedzialność: Pamiętaj, że słowa w sieci mają moc. Hejt, niczym pożar, może szybko się rozprzestrzeniać, powodując realne szkody.

5. Współpraca Zamiast Rywalizacji: 

   1. Sieć Współpracy: Internet to nie arena walk gladiatorów. Traktuj go jako sieć współpracy, gdzie wymiana wiedzy i wzajemne wsparcie przynoszą korzyści wszystkim. 

   2. Kolektywna Inteligencja: Wykorzystaj potencjał sieci do budowania kolektywnej inteligencji. Wymieniaj się ideami, inspiruj i ucz się od innych.

Podsumowując - bądźmy sobą, kim innym moglibyśmy być. Maski męczą nawet te cyfrowe...