Algorytmy Sukcesu i Porażki

Wracam z tematem Human OS tym razem skupimy się na algorytmach sukcesu i porażki 

Twój umysł jak system operacyjny: Podstawa działania

Carol Dweck, psycholog z Uniwersytetu Stanforda, w swoich badaniach wyróżniła dwa podstawowe rodzaje "systemów operacyjnych" umysłu: nastawienie na trwałość (fixed mindset) oraz nastawienie na rozwój (growth mindset). Osoby z nastawieniem na trwałość wierzą, że ich cechy, takie jak inteligencja czy talent, są stałe i niezmienne. Sukces jest dla nich potwierdzeniem wrodzonych zdolności, a porażka – dowodem ich braku. Z kolei osoby z nastawieniem na rozwój postrzegają swoje umiejętności jako coś, co można kształtować poprzez wysiłek, naukę i wytrwałość. Porażka jest dla nich informacją zwrotną i motywacją do dalszej pracy. To, jaki "system operacyjny" dominuje w naszym umyśle, ma kluczowe znaczenie dla naszych "algorytmów" sukcesu i porażki.

Algorytmy sukcesu: Efektywny kod prowadzący do celu

"Algorytmy sukcesu" to nic innego jak efektywne wzorce myślenia i działania, które prowadzą nas do osiągania zamierzonych celów. Podobnie jak dobrze napisany kod w programowaniu, te psychologiczne algorytmy charakteryzują się kilkoma kluczowymi cechami:

• Jasno zdefiniowany cel (Output): Wiedzą, do czego dążą. Mają klarowną wizję pożądanego rezultatu.

• Efektywne przetwarzanie danych (Input Processing): Potrafią adekwatnie interpretować informacje z otoczenia, uczyć się na błędach i dostosowywać strategie.

• Optymalizacja zasobów (Resource Management): Skutecznie zarządzają swoim czasem, energią i uwagą, koncentrując się na priorytetach.

• Iteracja i doskonalenie (Iteration and Optimization): Są gotowe do wielokrotnego powtarzania działań, analizowania wyników i wprowadzania ulepszeń, podobnie jak w procesie iteracyjnego projektowania w IT.

• Odporność na błędy (Error Handling): Potrafią radzić sobie z niepowodzeniami, traktując je jako okazję do nauki i "debugowania" swoich strategii, a nie jako ostateczną porażkę. Wysoka samo-skuteczność (wiara we własne możliwości) oraz wewnętrzne umiejscowienie kontroli (przekonanie o wpływie na własne życie) są tu kluczowe.

• Wytrwałość (Grit): To pasja i wytrwałość w dążeniu do długoterminowych celów, nawet w obliczu przeciwności.

Osoby, które świadomie lub nieświadomie stosują te "algorytmy", częściej osiągają sukces, ponieważ ich "kod mentalny" jest zorientowany na rozwiązania, adaptację i ciągły rozwój.

Algorytmy porażki: Wadliwy kod i "bugi" w systemie

Z drugiej strony, "algorytmy porażki" to nieefektywne lub wręcz szkodliwe wzorce myślenia i zachowania, które prowadzą do powtarzających się niepowodzeń i frustracji. Można je porównać do "bugów" w oprogramowaniu lub źle zaprojektowanych algorytmów. Do najczęstszych "błędów w kodzie" należą:

• Negatywne filtry percepcyjne (Faulty Input Interpretation): Skupianie się na negatywach, wyolbrzymianie przeszkód, ignorowanie pozytywnych informacji.

• Ograniczające przekonania (Hardcoded Limitations): Wewnętrzne przekonania typu "nie dam rady", "nie zasługuję", "to zbyt trudne", które działają jak blokady w systemie.

• Błędy poznawcze (Cognitive Biases): Systematyczne błędy w myśleniu, które prowadzą do irracjonalnych wniosków i decyzji. Przykłady to efekt potwierdzenia (szukanie informacji potwierdzających własne tezy), efekt zakotwiczenia (opieranie się na pierwszej otrzymanej informacji) czy pesymizm atrybucyjny (przypisywanie porażek własnym stałym cechom, a sukcesów czynnikom zewnętrznym). Można je uznać za "wadliwe podprogramy" w naszym mentalnym oprogramowaniu.

• Prokrastynacja (Delayed Execution): Odwlekanie zadań, prowadzące do nawarstwiania się problemów i utraty motywacji.

• Lęk przed porażką (Fear of Error Message): Unikanie wyzwań i nowych sytuacji z obawy przed niepowodzeniem, co uniemożliwia naukę i rozwój. Czasem przeradza się to nawet w "fobię sukcesu", gdzie osoba boi się konsekwencji osiągnięcia celu.

• Brak elastyczności (Lack of Adaptability): Trzymanie się nieskutecznych strategii pomimo negatywnych wyników, zamiast "debugowania" i zmiany podejścia.

Te "algorytmy porażki" często działają w tle, nieuświadomione, sabotując nasze wysiłki i prowadząc do poczucia bezradności.

Debugowanie i aktualizacja: Droga do zmiany

Dobra wiadomość jest taka, że nasze mentalne "oprogramowanie" nie jest dane raz na zawsze. Podobnie jak w świecie IT, możemy "debugować" nasze nieefektywne algorytmy i "aktualizować" nasz system operacyjny. Kluczowe kroki w tym procesie to:

1. Świadomość (System Monitoring): Pierwszym krokiem jest zauważenie i zidentyfikowanie swoich powtarzalnych wzorców myślenia i zachowania, zwłaszcza tych, które prowadzą do niepożądanych rezultatów. Zastanów się, jakie "programy" uruchamiają się automatycznie w określonych sytuacjach.

2. Analiza (Code Review): Zrozumienie, skąd wzięły się te "algorytmy". Czy są to wzorce wyniesione z dzieciństwa, efekt przeszłych doświadczeń, a może wpływ otoczenia?

3. Kwestionowanie i reframing (Challenging Assumptions & Refactoring): Podważanie ograniczających przekonań i negatywnych myśli. Czy naprawdę są prawdziwe? Jakie są alternatywne interpretacje sytuacji? To jak przepisywanie fragmentów "kodu" na bardziej efektywne.

4. Instalowanie nowych "programów" (Installing New Software): Świadome kształtowanie nowych, bardziej konstruktywnych nawyków myślowych i strategii działania. Może to obejmować naukę nowych umiejętności, zmianę perspektywy czy pracę nad asertywnością.

5. Iteracja i testowanie (Iterative Development & Testing): Wprowadzanie małych zmian i obserwowanie ich efektów. Nie wszystko zadziała od razu idealnie. Ważne jest, aby być cierpliwym, wyciągać wnioski z "testów" i dostosowywać swoje podejście. Regularne "retrospektywy" własnych działań, na wzór tych z metodyk zwinnych w IT, mogą być bardzo pomocne.

6. Wzmacnianie "systemu operacyjnego" (OS Upgrade): Praca nad zmianą fundamentalnego nastawienia z trwałego na rozwojowe. Akceptacja, że rozwój jest procesem, a porażki są jego nieodłączną częścią.

Podsumowując mamy znacznie większy wpływ na nasze wewnętrzne "oprogramowanie", niż mogłoby się wydawać. Tak jak programiści nieustannie doskonalą swoje kody, tak my możemy pracować nad naszymi mentalnymi "algorytmami", aby tworzyć życie pełne sukcesów i satysfakcji, efektywnie radząc sobie z nieuniknionymi "błędami systemu".